Dlaczego Sprawiedliwy Handel?

Co jest nie tak z konwencjonalnym handlem, że potrzebny jest jakiś bardziej sprawiedliwy? A jeśli jeden jest sprawiedliwy, czy to oznacza że cała reszta to handel niesprawiedliwy, a jeśli tak, to dlaczego nie zajmie się tym wymiar sprawiedliwości tylko organizacje pozarządowe i konsumenckie?  

Niesprawiedliwy jest podział zysków, jakie generuje międzynarodowa wymiana – mieszkańcy Globalnego Południa zyskują nieporównanie mniej, niż przedsiębiorcy z rozwiniętej Północy. W dużo większym stopniu niż z łamania prawa wynika to z systemu handlu światowego. Składają się na to złe warunki do prowadzenia handlu w krajach rozwijających się i sposób, w jaki działają wielkie firmy.
 
 
Dlatego, że nie wiedzą, ile mogliby zyskać. Przez niedostatek informacji o rynku i obowiązujących cenach są skłonni sprzedawać swoje plony po cenie oferowanej przez lokalnego pośrednika.
 
Lokalni pośrednicy często są jedynymi odbiorcami towaru, mogą więc manipulować ceną skupu. Brak dróg i środków transportu innych niż własne nogi bądź rower uniemożliwia rolnikom dostarczanie plonów do większych ośrodków handlowych, gdzie mogliby uzyskać lepsze warunki sprzedaży.
 
Każdy pośrednik nakłada marżę i tym sposobem zwiększa cenę towaru. Aby utrzymać niskie ceny dla konsumentów, ktoś w tym łańcuchu wymiany musi mieć mniejszy udział w zysku. Zazwyczaj jest to jego pierwsze ogniwo – producent.
 
W przypadku niektórych produktów odbiorcami jest tylko kilka wielkich korporacji, które kontrolują rynek. Mając taką pozycję, mogą narzucać niskie ceny swoim dostawcom, którzy nie mogą komu innemu sprzedać swojej produkcji.
 
 
Dlatego, że właściciele plantacji chcą produkować jak najtaniej aby być konkurencyjnymi. Konkurencja toczy się o kontrakty z wielkimi importerami, którzy szukają najtańszych dostawców.
 
Pracownicy tracą nie tylko należne sobie pieniądze, ale też zdrowie. Często pracują w złych warunkach, bez odpowiednich narzędzi ani ubioru, narażeni na kontakt z toksycznymi środkami ochrony roślin. Długie nadgodziny też nie są w ich przypadku rzadkością.
 
 
Bo ceny produktów rolnych na rynkach światowych są sztucznie niskie. Powodem są wielkie subsydia, jakie rządy rozwiniętych państw przyznają swoim rolnikom. Farmerzy amerykańscy i obszarnicy europejscy są skłonni taniej sprzedawać swoje towary, takie jak bawełna czy cukier, ponieważ dostają od swoich rządów niemal drugie tyle. Tymczasem rolnicy afrykańscy rzadko otrzymują subwencje od swoich władz, a towary oferowane po cenach uwzględniających koszty produkcji są droższe i niekonkurencyjne.
 
Eksporterom z krajów Południa bywa trudno dostać się na rynki krajów rozwiniętych z powodu trudnych do spełnienia norm jakościowych. Dużym problemem jest dal nich zwłaszcza uzyskanie kosztownych certyfikatów, jeśli są wymagane.
 
 
Kupując towar po niskiej cenie często nie płacimy rzeczywistych kosztów jego wytworzenia. Koszt, który firma pozwala nam oszczędzić, ponieśli niskoopłacani pracownicy plantacji i rolnicy oraz zniszczone niezrównoważonymi metodami uprawy środowisko. Tym sposobem jako konsument jesteśmy oszukani oraz włączeni w proceder, którego nie popieramy.
 
Czasami towar wyprodukowany w taki sposób wcale nie jest tańszy w sklepie, a cały zysk idzie do kieszeni właściciela marki. Jest to nie fair w stosunku do konsumenta jak i wszystkich, którzy mieli wkład w wytworzenie produktu.
 
 
Sprawiedliwy Handel to szeroki ruch, który proponuje wiele rozwiązań. Firmy, osoby i organizacje popierające Sprawiedliwy Handel prowadzą działalność na różnych zasadach.
 
Sprawiedliwy Handel dąży do ograniczenia liczby pośredników w wymianie. Są przedsiębiorcy, którzy osobiście jeżdżą do partnerów z Południa kupować ich wyroby, inni utrzymują zaufane kontakty i kanały transportu. Organizacje Sprawiedliwego Handlu (FTO) starają się przejmować rolę eksporterów, importerów, i przetwórców, aby być jedynym ogniwem między producentem a konsumentem. Czasami członkowie spółdzielni z Południa są udziałowcami firmy, która rozprowadza ich produkty. Powoduje to równiejszy podział zysku między zaangażowane strony.
 
W ramach Sprawiedliwego Handlu ustalane są standardy. Organizacje certyfikujące określają minimalne ceny na produkty i płace pracowników plantacji. Dzięki temu rolnicy i pracownicy mają zapewnione godziwe wynagrodzenie.
 
Standardy dotyczą także warunków pracy oraz ochrony środowiska. Certyfikacja plantacji i spółdzielni potwierdza, że nie wykorzystuje się tam pracy dzieci, nie łamie praw zatrudnionych, a uprawy prowadzone są w zrównoważony sposób.
 
Niektóre Organizacje Sprawiedliwego Handlu są zaangażowane w rozwój spółdzielni, z którymi współpracują. Wspomagają ich swoimi ekspertami, zasobami rzeczowymi i funduszami na projekty rozwojowe. Organizacje certyfikacyjne zapewniają zainteresowanym doradztwo, jak wejść w system certyfikacji i spełnić obowiązujące normy jakościowe.
 
 
 
Data publikacji: 18 lutego 2009