Najwyższy czas na odpowiedzialną modę

Dołącz do modowej rewolucji i pokaż markom odzieżowym, że zależy ci na losie pracowników.

W przemyśle modowym wszystko dzieje się szybko. Co sezon zmieniają się trendy, marki wypuszczają na rynek kilkanaście nowych kolekcji rocznie, a kobiety i mężczyźni uprawiający bawełnę lub szyjący nasze ubrania muszą pracować jeszcze szybciej i jeszcze więcej, zarabiając grosze. Fashion Revolution Week obchodzony jest na całym świecie w rocznicę tragedii Rana Plaza, aby uczcić pamięć ofiar i domagać się od marek odzieżowych poprawy sytuacji pracowników. W tym roku Fashion Revolution Week trwa od 23 do 29 kwietnia.

początki rewolucji

5 lat temu zawalił się budynek fabryki Rana Plaza w Bangladeszu, grzebiąc w swoich ruinach ponad tysiąc osób. Katastrofa zmieniła podejście wielu osób do „szybkiej mody”. Narodził się ruch Fashion Revolution, firmy zaczęły zwracać uwagę na kwestie odpowiedzialnej produkcji, która zaczyna się już od poprawy losu rolników produkujących bawełnę.

Bawełna na świecie

Szacuje się, że w produkcji bawełny uczestniczy 100 milionów rolniczych rodzin w 70 krajach świata. 90% tych producentów to drobni rolnicy w krajach rozwijających się, żyjący w ubóstwie w społecznościach wiejskich. Często ci drobni rolnicy nie odnoszą korzyści z dobrej koniunktury na rynku, bo nie mają do niego dostępu i muszą sprzedawać bawełnę pośrednikom, którzy ustalają cenę. Intensywna uprawa bawełny ma także negatywny wpływ na środowisko.

Bawełna Fairtrade

Fairtrade obejmuje ponad 50 tysięcy producentów bawełny w Afryce i Azji. W systemie Fairtrade rolnicy uprawiający bawełnę uzyskują stabilne ceny, premie wspierające zrównoważony rozwój lokalnych społeczności. Fairtrade zakazuje pracy przymusowej, pracy dzieci oraz wszelkich form dyskryminacji. O wykorzystaniu premii rolnicy decydują sami i mogą ją przeznaczyć na rozwój działalności lub realizację wybranych przez siebie projektów społecznych, np. na doposażenie i zakup podręczników dla szkoły, zakup sprzętu medycznego, wsparcie osób niepełnosprawnych i starszych itd.

chcesz zmian? Działaj!

Chcesz by osoby szyjące Twoje ubrania pracowały w bezpiecznych warunkach i dostawały godne wynagrodzenie? Zaangażuj się w Fashion Revolution Week! Podpowiadamy, co możesz zrobić:

Fashion Revolution Week minie… i co potem?

Ludzie mody o przemyśle odzieżowym

Czy możliwa jest etyczna moda? Czy konsumenci mają wpływ na los pracowników branży odzieżowej? Jak wygląda codzienność pracowników w branży odzieżowej? O komentarz poprosiliśmy ekspertów:

Marta Roskowińska

(koordynatorka Fashion Revolution Polska, współpracuje przy projektach dotyczących zrównoważonego rozwoju, odpowiedzialnej konsumpcji i CSRu)

Organizacja Fashion Revolution została założona 5 lat temu po tragicznych wydarzeniach w Bangladeszu, gdzie w 2013 r. zawalił się kompleks fabryczny Rana Plaza. Od tego czasu bardzo uważnie obserwujemy branżę modową na świecie i zachęcamy jej przedstawicieli do wdrażania coraz bardziej odpowiedzialnych praktyk. Co się zmieniło od tego czasu? Firmy odzieżowe zaczęły uważniej słuchać konsumentów. Dzięki zaangażowaniu wielu organizacji pozarządowych oraz wsparciu ze strony konsumentów warunki pracy w fabrykach również częściowo się poprawiły. Z drugiej strony jednak stale napełniające się zbędnymi tekstyliami wysypiska śmieci potwierdzają opinię, iż nadal jest wiele do zrobienia i branża modowa nadal potrzebuje dużych zmian. I do tych pozytywnych zmian trzeba ją zachęcać.

Pat Guzik

(Zwyciężczyni konkursu dla projektantów mody zrównoważonej Eco Chic Design Award oraz nagrody specjalnej przyznawanej przez Janet Ma. Pracowała w Hong Kongu. Obecnie mieszka w Krakowie gdzie projektuje ubrania swojej marki Pat Guzik w myśl idei mody zrównoważonej. W krakowskiej Szkole Artystycznego Projektowania Ubioru prowadzi m.in. zajęcia z tworzenia w duchu No Waste)

Zastanawiałam się długo, co ja jako młody projektant bez ogromnego budżetu mogę zrobić, by poprawić sytuację w branży odzieżowej. Odpowiedz jest prosta: możemy zrobić naprawdę dużo. Możemy zainspirować innych projektantów, duże marki, anonsować nowe trendy, poszukiwać alternatywnych źródeł pozyskiwania tkanin, tworzyć formy odzieżowe, które eliminują nadmiar ścinek w procesie produkcyjnym, możemy informować klientów, jak dbać o ubrania, by wydłużyć ich „żywotność”, co zrobić gdy się zniszczą, wspierać fundacje które walczą o poprawę sytuacji w branży odzieżowej, nie używać futer w produkcji, aktywizować małe przedsiębiorstwa, rzemieślników. Wszystko jest w naszych rękach, zawsze było

Maria Huma

(Prezeska Fundacji Kupuj Odpowiedzialnie, ekspertka ds. tekstyliów i bawełny w Fairtrade Polska)

Średnio koszulka musi pokonać ok. 18 tys. kilometrów od pola bawełny poprzez szereg fabryk i podwykonawców w różnych krajach, zanim trafi do naszej szafy. Aby tak skomplikowany proces mógł stać się bardziej przejrzysty, odpowiedzialny i sprawiedliwy, potrzeba wiele lat pracy i zaangażowania ze strony firm, organizacji pozarządowych, związków zawodowych i samych konsumentów. Ta praca już się rozpoczęła. Coraz więcej firm stara się produkować odpowiedzialnie i zwracać uwagę na kwestie praw człowieka i ochrony środowiska w swoich łańcuchach dostaw. Firmy te mają spory potencjał, aby wprowadzać różne sprawdzone innowacje, np. korzystać z bawełny z certyfikatem Fairtrade. Certyfikat ten umożliwia rolnikom uzyskanie uczciwej ceny, wsparcie techniczne, szkolenia i doradztwo oraz tzw. premię Fairtrade, o wykorzystaniu której rolnicy decydują sami i którą mogą przeznaczyć na rozwój działalności lub realizację wybranych przez siebie projektów społecznych.

Marek Rabij

(dziennikarz, publicysta, pisał dla Wyborczej, Newsweeka, Forbesa, od 2017 dla Tygodnika Powszechnego. Autor książki “Życie na miarę”)

Po prawie 5 latach od zawalenia się fabryki Rana Plaza w Dhace wiele się zmieniło. Główna ulica tego 15-milionowego miasta obrosła nowoczesnymi biurowcami. Firmy odzieżowe po podpisaniu porozumienia Accord zaczęły zwracać uwagę na bezpieczeństwo pracy. Budynki fabryczne wyremontowano, w wielu zainstalowano instalacje przeciwpożarowe, windy towarowe i nowoczesne linie produkcyjne. Wszystko to ma służyć poprawie wydajności produkcji, ale tylko temu. Codzienność pracowników firm odzieżowych jest nadal bardzo ciężka, bo główny problem Bangladeszu, jakim jest przeludnienie, nie uległ zmianie. Na jedno miejsce pracy nadal czeka tu kilkudziesięciu chętnych, co sprawia, że jedynym bodźcem do podniesienia pensji, jaki odczuwać może przeciętny właściciel fabryki, są ewentualne wyrzuty sumienia.

Karolina Sulej

(dziennikarka modowa, zajmuje się antropologią mody. Szefowa działu mody Wysokich Obcasów. Prowadzi program o książkach dla TVP Kultura. Autorka książek “Modni. Od Arkadiusa do Zienia” i “Wszyscy jesteśmy dziwni. Opowieści z Coney Island”)

Etyczne wykonane lub brak spełnienia tego warunku jest dziś – czy tego chcemy czy nie – właściwością każdego ubrania – razem z jego krojem, materiałem, kolorem. Nasz wybór koloru czy kroju nie wpłynie jednak na niczyje życie poza naszym własnym. Wybór między etycznym wykonaniem a jego brakiem kształtuje zaś życie ludzi, dla których kolor czy krój bluzki nie jest kwestią gustu, a codziennym trudem. Ten wybór jest jak z wiersza Zbigniewa Herberta „Potęga smaku” – wymaga odrobiny niezbędnej odwagi, żeby zacząć zauważać w modzie coś więcej niż brzydotę albo urodę. Trzeba zacząć rozróżniać przyzwoitość i niegodziwość i opowiedzieć się po właściwej stronie.

Michał Zaczyński

(redaktor „Esquire Polska”. Aktualnie publikuje też w „Gazecie Wyborczej”, Vogue.pl, „Unpolished” i „Polityce”. Wcześniej związany m.in. z „Newsweekiem”, „Wprost”, „Forbesem”. Dziennikarz, znawca mody i wykładowca krakowskiej Szkoły Artystycznego Projektowania Ubioru)

Zmiany idą zbyt powoli, nadzieją jednak jest radykalna poprawa świadomości u młodych odbiorców mody. Oni nie dysponują pokaźnym budżetem i chcą wyglądać modnie, ale jednocześnie coraz głośniej domagają się od przemysłu odzieżowego respektowania praw człowieka, prawa pracy czy środowiska. Wiedzą, że da się połączyć te kwestie. Do tego potrzebna jest jednak dobra wola koncernów odzieżowych. A ponieważ nikt sam z siebie nie zrezygnuje z zysków kosztem innych, niezbędne jest zaostrzenie prawa. Póki co tylko w taki sposób uda się wpłynąć na branżę. Rolą młodych jest nacisk na rządy i decydentów.

Dofinansowano ze środków Unii Europejskiej w ramach międzynarodowego projektu „Trade Fair, Live Fair: Raising Awareness and Mobilizing the European Public to Advance Consumption patterns that Nurture the Sustainable Development Goals”. Za treść odpowiada Fundacja „Koalicja Sprawiedliwego Handlu” – Fairtrade Polska, a wyrażone poglądy niekoniecznie odzwierciedlają oficjalne stanowisko Unii Europejskiej.

Data publikacji: 20 kwietnia 2018