Strona główna > Fairtrade® > Produkty i producenci z Południa > Kakao > Producenci kakao > Związek spółdzielni ECOOKIM, Wybrzeże Kości Słoniowej

Związek spółdzielni ECOOKIM, Wybrzeże Kości Słoniowej

Związek producentów rolnych Enterprise Coopérative Kimbre (ECOOKIM) powstał 26 sierpnia 2004 roku w wyniku połączenia się pięciu spółdzielni.

ECOOKIM – Informacje

Związek ECOOKIM zrzesza rolników wywodzących się z siedmiu spółdzielni działających w czterech regionach Wybrzeża Kości Słoniowej. Członkowie związku produkują kakao i kawę na eksport. ECOOKIM skupuje od nich wszystkie plony.

Naciski banku światowego i Międzynarodowego Funduszu Walutowego sprawiły, że począwszy od 1999 roku rząd Wybrzeża Kości Słoniowej rozpoczął program uwalniania handlu spod kontroli państwa i liberalizacji sektorów produkcji kakao i kawy. Władze państwowe przyjęły szereg ustaw mających na celu organizację i promocję rozwoju spółdzielczości, po to by wzmocnić pozycję drobnych producentów rolnych na rynku międzynarodowym. Wprowadzenie licznych udogodnień nie ożywiło jednak ruchu spółdzielczego, którego rozwój hamował przede wszystkim brak skoordynowanych działań. Wiele spółdzielni nie było w stanie skupować plonów od rolników, a następnie sprzedawać ich z dobrym zyskiem. Zrzeszeni producenci często nie mogli również liczyć na pomoc techniczną ani inne usługi ze strony organizacji.

Dembele Mamdou, rolnik ze związku spółdzielni ECOOKIM

Dembele Mamdou, rolnik ze związku spółdzielni ECOOKIM

Grupa wywodzących się z rodzin rolniczych prezesów spółdzielni doszła do wniosku, że przyszłość producentów kakao i kawy zależy od umiejętnej współpracy organizacji na rzecz poprawy sytuacji życiowej zrzeszonych rolników. Postanowili oni stworzyć skutecznie działający związek spółdzielni, oparty na zasadach prawdziwej spółdzielczości i współpracy z producentami. Rolnicy, w tym rodzice pomysłodawców, z entuzjazmem zaangażowali się w działanie organizacji, której celem było zwiększenie udziału producentów w zyskach ze sprzedaży plonów.

Informacje ogólne

Spółdzielnie wchodzące w skład związku ECOOKIM działają w regionach, do których w poszukiwaniu pracy licznie przybywają imigranci z Mali, Gwinei, Liberii i Nigerii. Obszary te charakteryzują się wysokim bezrobociem oraz słabym poziomem opieki zdrowotnej. Środowisko naturalne cierpi z powodu wylesiania, degradacji gleby i zanieczyszczenia wody. Niestabilna sytuacja polityczna na Wybrzeżu Kości Słoniowej prowadzi do powtarzających się niepokojów społecznych. W 2011 roku po ogłoszeniu wyników wyborów kraj pogrążył się w wojnie domowej, co odbiło się negatywnie na eksporcie kakao i wywindowało jego ceny na światowym rynku do rekordowego poziomu.

Na terenach działania spółdzielni występuje wilgotny klimat tropikalny, a średnia roczna temperatura powietrza wynosi 26° Celsjusza. Suma opadów deszczu waha się od 1200 do 1800 mm. Największe opady występują w czerwcu i lipcu, natomiast najbardziej suchymi miesiącami są grudzień i marzec. Rolnictwo i pozyskiwanie drewna wywierają niekorzystny wpływ na bioróżnorodność regionu i prowadzą do systematycznego kurczenia się obszarów leśnych. Żyzna gleba sprzyja uprawie bananów, manioku, batatów, ryżu, kukurydzy i orzechów ziemnych. W kraju rozwija się produkcja kauczuku i oleju palmowego, jednak ponad połowa ziemi uprawnej przeznaczona jest na produkcję kakao i kawy, które pozostają najbardziej dochodowymi sektorami rolnictwa. Wielu rolników zajmuje się również hodowlą zwierząt.

Producenci zrzeszeni w ECOOKIM

Margarite Lalutu ma 35 lat i jest członkinią związku spółdzielni ECOOKIM

Margarite Lalutu ma 35 lat i jest członkinią związku spółdzielni ECOOKIM

Przeciętna rodzina rolnicza składa się z 15 osób, z których 10 pracuje na roli, a pozostałe mają inne zajęcia, jak hodowla zwierząt, rękodzielnictwo czy prowadzenie drobnej działalności gospodarczej. Najważniejszym źródłem utrzymania członków ECOOKIM jest uprawa kakao, przynosząca gospodarstwom domowym około 70% dochodu. Powszechnym problemem w gospodarstwach jest starzenie się drzew i konieczność sadzenia nowych kakaowców. Oprócz kakao rolnicy produkują na sprzedaż również kawę. Na użytek własny w gospodarstwach hoduje się ponadto kukurydzę, ryż, bataty i banany. Rodziny rolników mieszkają w bardzo złych warunkach. Na ogół są to jednoizbowe chaty kryte strzechą. Trzyizbowe domy należą do prawdziwej rzadkości. W jednej izbie mieszka od czterech do sześciu osób. W domach nie ma czystej wody ani prądu. Pozbawieni dostępu do kredytów rolnicy nie mogą inwestować w rozwój gospodarstw ani poprawę warunków mieszkaniowych.

Kolejnym problemem trapiącym mieszkańców jest fatalny stan lokalnej infrastruktury. Źle utrzymane drogi w porze deszczowej zamieniają się w rwące strumienie. Do najbliższego ośrodka zdrowia mieszkańcy regionu mają przeciętnie od 10 do 15 kilometrów. Wizyta w szpitalu wymaga pokonania dystansu od 15 do 30 kilometrów. Dzieci są dowożone do szkół podstawowych oddalonych średnio o 10–30 kilometrów od domu. Nieliczni, których stać na kontynuowanie nauki, uczą się w szkołach średnich oddalonych o 40 do nawet 70 kilometrów od rodzinnych wiosek.

Produkcja kakao

Rok produkcyjny kakao liczony jest od października do września. Najwięcej plonów zbiera się od października do marca, mniej od kwietnia do czerwca, natomiast w okresie od lipca do września plony są najniższe. Po zebraniu ziarna kakao usypuje się w stosy, aby wywołać proces fermentacji. Następnie przez co najmniej tydzień suszy się je na słońcu. Wysuszone ziarna są pakowane do worków i zwożone do magazynów spółdzielni. Stamtąd trafiają do magazynów ECOOKIM, gdzie są poddawane kontroli jakości. Wtedy też wyliczana jest kwota należna spółdzielni za plony. Po obróbce ziarna są pakowane na eksport. Oprócz ogólnych kosztów operacyjnych od kwot należnych spółdzielniom za plony odciągane są również koszty przechowywania, obróbki, pakowania i transportu ziaren, jak również podatki i pozostałe koszty związane z eksportem.

Zdolność produkcyjna rolników zrzeszonych w ECOOKIM sięga 7000 ton rocznie, jednak faktyczna wielkość zbiorów zależy od warunków atmosferycznych, zastosowania nawozów oraz wystąpienia szkodników lub chorób roślin. Na wydajność gospodarstw ma również wpływ sytuacja wewnętrzna kraju. W wyniku konfliktu, jak wybuchł po ogłoszeniu wyników wyborów w 2011 roku, łączna produkcja w sezonie 2010/2011 wyniosła zaledwie 2500 ton kakao. Z kolei z wyprodukowanych w sezonie 2012/2013 7020 ton ziaren kakao 3154 tony sprzedano na zasadach Fairtrade, natomiast pozostałe 3866 ton trafiło na rynek tradycyjny.

Spółdzielnie zatrudniają na stałe po kilka osób do prac biurowych. W szczytowym okresie produkcji wielkość zatrudnienia pracowników administracji wzrasta. W gospodarstwach pracują głównie rodziny rolników, jednak w czasie zbiorów pomaga im zazwyczaj kilku pracowników sezonowych.

Strategia ECOOKIM

Ogólna strategia związku ma na celu wzmacnianie kompetencji rolników i koordynowanie działań handlowych. Realizacji strategii służą następujące instrumenty:

Działania szczegółowe

Projekty socjalne realizowane przez ECOOKIM

Struktura ECOOKIM

Najważniejsze decyzje dotyczące działania związku podejmowane są przez Walne Zgromadzenie, w skład którego wchodzą wszyscy rolnicy zrzeszeni w spółdzielniach. Wybierany co trzy lata jedenastoosobowy Zarząd odpowiada za wdrażanie decyzji podejmowanych przez Walne Zgromadzenie. Zarząd wyznacza ponadto zespół kierowniczy, który nadzoruje codzienne działania związku ECOOKIM. Podobną strukturę mają wchodzące w skład związku spółdzielnie, których Zarządy odpowiadają za realizację decyzji podejmowanych przez Walne Zgromadzenia spółdzielni.

Fairtrade

We wrześniu siedem spółdzielni zrzeszonych w związku ECOOKIM uzyskało certyfikat Fairtrade na produkcję kakao. W spółdzielniach działa łącznie 3620 rolników pracujących na gospodarstwach o średniej wielkości 6,3 hektara. Uprawy kakao zajmują łącznie 22 800 hektarów ziemi na terytorium czterech regionów Wybrzeża Kości Słoniowej:

Najważniejsze korzyści płynące z certyfikacji Fairtrade

Niestabilność cen kakao na rynku sprawia, że producenci nie są w stanie oszacować zysków ze sprzedaży plonów, skutecznie planować produkcji ani podejmować decyzji dotyczących długofalowych inwestycji. Fairtrade gwarantuje rolnikom godziwą zapłatę za plony oraz dodatkową premię Fairtrade na finansowanie projektów gospodarczych i społecznych.

Premia Fairtrade

Z premii Fairtrade opłacane są szkolenia uczące rolników, jak podnosić efektywność produkcji

Z premii Fairtrade opłacane są m.in. szkolenia uczące rolników, jak podnosić efektywność produkcji

Związek ECOOKIM zainaugurował swą obecność w systemie Fairtrade w roku 2011, sprzedając 375 ton ziaren kakao na zasadach Fairtrade. W sezonie 2012/2013 sprzedaż wzrosła do 3154 ton. Premia za sprzedaż na zasadach Fairtrade trafia do poszczególnych spółdzielni. O sposobach jej wykorzystania decydują sami rolnicy podczas Walnego Zgromadzenia spółdzielni.

Najnowsze projekty finansowane z premii

Mimo licznych inicjatyw podejmowanych na szczeblu rządowym spółdzielnie wciąż zmagają się z licznymi problemami natury organizacyjnej i finansowej. Związek ECOOKIM ustanowił skuteczny model rozwoju marginalizowanych producentów kakao i kawy. Udział w systemie Fairtrade daje nadzieję nie tylko na realną poprawę sytuacji spółdzielni pod względem biznesowym i organizacyjnym, ale również na rozwój ekonomiczny lokalnych społeczności rolników.